Siska van Daele

Roerloos, een novelle over levend verlies

Kun je proza schrijven over een rouwproces terwijl je de rouw nog aan het beleven bent of wordt de tekst dan therapeutisch en bijgevolg oninteressant voor een lezer? Kun je rouwen om iemand die nog leeft, maar dermate veranderd is dat je rouwt om het deel dat verloren ging? Dat zijn de vragen die mijn schrijven sinds enkele jaren richting geven. Ik ben al jaren mantelzorger en schreef daar drie kortverhalen over. Als Letterist wil ik een van die verhalen uitwerken tot een novelle. 

Roerloos wordt een autofictieve tekst die in poëtisch proza verschillende perspectieven in een zorgsituatie onderzoekt. Het verhaal is gebaseerd op mijn ervaringen als mantelzorger van mijn dementerende moeder die recent overleden is en leed aan progressieve afasie. Zij had geen partner meer. Ik heb geen kinderen. Wij vormden drie jaar lang een surreëel kerngezin, waarin ik als een soort surrogaatouder en zij bijna als mijn geriatrisch kind fungeerde. Tijdens dat langgerekte afscheid vond ik weinig verhalen waarin ik mijzelf herkende en die een dementerende vrouw niet uitsluitend als slachtoffer portretteerden.

In Roerloos wil ik de vervreemding van de zorg voor een dementerende ouder oproepen en de kracht van wat overblijft tonen. Het verhaal zet de rolomkering tussen ouder en kind centraal en plaatst verschillende vertelpersectieven naast elkaar: het perspectief van de rouwende dochter en het perspectief van een afatische vrouw. De novelle onderzoekt wat er gebeurt wanneer de taal verdwijnt, het leven afbreekt, een perspectief verschuift en tijd vloeibaar wordt. Het is een ode aan meerstemmigheid.

Ik weet intussen dat het mogelijk is over rouw te schrijven terwijl je rouwt, maar denk dat de blik van een ander, een meelezer noodzakelijk is. De Letteristen vertegenwoordigen voor mij een veilige haven om aan Roerloos te werken, dingen uit te proberen en tussentijds te presenteren. Ik zoek verbinding met andere makers, ben nieuwsgierig naar hun verhalen en naar hun proces. Na eerdere residenties voel ik me ook thuis in de prachtige Letterie en het culturele leven van Oostende.